Một số thông tin thường thức về Bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu
Thứ hai - 05/06/2023 08:05
Huyết khối tĩnh mạch sâu (Deep vein thrombosis – DVT) là hiện tượng hình thành cục máu đông trong lòng tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch có thể xảy ra ở bất kỳ tĩnh mạch nào trong cơ thể, nhưng thường gặp nhất là huyết khối tĩnh mạch ở chi dưới. Sau đây là một số thông tin về căn bệnh này do dược sĩ Cao Hoài Phương (ĐH Y dược TP.HCM) cung cấp để mọi người biết rõ hơn về nguyên nhân và cách phòng tránh.
Bệnh huyết khối tĩnh mạch sâu là gì?
Nguyên nhân gây huyết khối tĩnh mạch sâu?
Máu bị ngưng tụ bất thường ở tĩnh mạch sâu thuộc chứng rối loạn hồi lưu tĩnh mạch chi dưới, phần lớn huyết khối xảy ra ở trạng thái bị kìm hãm (đặc biệt sau những ca đại phẫu). Ba yếu tố gây ra:
- Ứ trệ tuần hoàn (lưu lượng máu chảy chậm) trong lòng tĩnh mạch
- Rối loạn đông máu (tăng đông máu)
- Suy tĩnh mạch.
Các yếu tố nguy cơ gây ra huyết khối tĩnh mạch sâu?
- Phẫu thuật vùng khung chậu
- Phẫu thuật chỉnh hình
- Liệt chi dưới do tổn thương tủy sống
- Gãy xương chậu hoặc xương đùi
- Đa chấn thương
- Ung thư
- Sản phụ khoa...
* Các yếu tố khác:
- Tiền sử huyết khối tĩnh mạch
- Tuổi – Bệnh nhân trên 40 tuổi
- Béo phì
- Bệnh nhân nằm bất động kéo dài
- Điều trị estrogen cho các triệu chứng mãn kinh
- Tiền sử gia đình có bệnh huyết khối tĩnh mạch
- Những người ít vận động
- Các bệnh di truyền có liên quan đến yếu tố đông máu.
Các triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới:
- Chân đau hoặc chuột rút bắp đùi hoặc bắp chân
- Sưng chân thường là một bên chân
- Da cảm thấy ấm áp khi chạm vào
- Sẹo màu đỏ hoặc sọc đỏ
- Khó thở không rõ nguyên nhân
- Thở nhanh
- Đau ngực bất cứ nơi nào trong lồng ngực (có thể nặng hơn khi thở sâu)
- Nhịp tim nhanh
- Có thể ho ra máu.
* Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới và phụ nữ mang thai
Phụ nữ đang mang thai, hoặc vừa mới sinh có nguy cơ cao khi có các yếu tố sau:
. Tiền sử đã bị huyết khối tĩnh mạch
. Béo phì
. Bất động kéo dài
. Sinh đôi
. Tuổi của người mẹ cao tuổi
. Các bệnh khác trong thời kỳ mang thai, như ung thư, nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc thiếu máu / tiền sản giật
. Huyết khối tĩnh mạch có thể gây ra sự phát triển của thai nhi, sảy thai, hội chứng HELLP gây tử vong cho sản phụ và thai nhi.
Các xét nghiệm để chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch
- Xét nghiệm công thức máu, đông máu cơ bản, đặc biệt là định lượng nồng độ D-Dimer trong máu
- Siêu âm Doppler mạch máu nếu nghi ngờ huyết khối tĩnh mạch sâu
- Chụp X Quang, chụp CT scanner nếu nghi ngờ có tắc mạch phổi.
Biến chứng của Huyết khối Tĩnh mạch sâu?
Khi hình thành cục máu đông ở trong tĩnh mạch sâu, một phần cục máu đông có thể vỡ ra và trôi theo dòng máu, di chuyển cho đến khi mắc lại ở các mạch máu nhỏ hơn. Thường các cục máu dừng lại ở phổi gây tắc mạch phổi.
- Pulmonary embolism (PE): Thuyên tắc phổi là sự tắc nghẽn của một động mạch trong phổi bởi các chất đã di chuyển từ nơi khác trong cơ thể qua đường máu đến phổi. Các triệu chứng của PE bao gồm khó thở, tức ngực khi hít thở và ho ra máu.
- Huyết khối tĩnh mạch sâu thường dẫn đến thuyên tắc phổi và Hội chứng hậu huyết khối (Post Thrombotic Syndrome - PTS)
- Thuyên tắc phổi & Huyết khối tĩnh mạch sâu: khi cả 2 kết hợp gây ra Thuyên tắc Huyết khối Tĩnh mạch (Venous thromboembolism - VTE)
Một số phương pháp điều trị huyết khối tĩnh mạch sâu
- Thuốc chống đông máu
- Điều trị tan huyết khối
- Phẫu thuật
- Biện pháp cơ học: máy bơm hơi áp lực ngắt quãng (còn gọi là máy ép chi ngắt quãng hay IPC – Intermittent pneumatic compression) và vớ áp lực.
Các biện pháp dự phòng Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới
- Tập thể dục thường xuyên
- Duy trì cân nặng hợp lý tránh thừa cân
- Không nên ngồi bắt chéo chân kéo dài
- Bệnh nhân phẫu thuật phải bất động dài ngày cần được điều trị dự phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra.
- Biện pháp cơ học: Vớ áp lực hoặc Máy nén khí áp lực ngắt quãng (còn gọi là máy ép chi ngắt quãng hay IPC – Intermittent pneumatic compression) sử dụng bao chi áp lực loại bắp chân và/hoặc đùi và/hoặc bàn chân.
Công nghệ nén khí áp lực ngắt quãng
• Trị liệu không xâm lấn bằng áp lực, sử dụng áp lực khí xen kẽ giữa các lần nén và giải nén trên các bộ phận của cơ thể, giúp kích thích Lưu thông máu & kích thích tuần hoàn bạch huyết loại bỏ độc tố khỏi cơ thể.
• Áp lực khí được tạo ra bằng thiết bị trị liệu chuyên dụng gọi là máy nén khí áp lực ngắt quãng (IPC) ) sử dụng bơm để thổi phồng bao chi, cung cấp áp lực bên ngoài vùng chi dưới, đùi và bàn chân, chế độ điều trị tự động được cài đặt sẵn tạo ra áp suất gradient (áp lực do chênh lệch áp suất bề mặt), hoạt động phồng lên và xẹp xuống thúc đẩy máu lưu thông ở tĩnh mạch và bạch huyết trở lại tuần hoàn hiệu quả.
* Cơ chế của máy nén khí áp lực ngắt quãng
- Tăng dòng tĩnh mạch, ngừa ứ trệ tĩnh mạch nên giảm Huyết khối tĩnh mạch
- Giảm plasminogen activator inhibitor-1 (PAI-1), tăng tiêu sợi huyết nội sinh.
* Chống chỉ định của máy nén khí áp lực ngắt quãng
- Bệnh nhân huyết khối tĩnh mạch sâu
- Nhiễm trùng chi nặng không kiểm soát
- Vùng dễ chảy máu
- Bệnh viêm da cấp tính
- Rối loạn chức năng tim (gặp vấn đề nặng về van động mạch chủ)
- Phù phổi
- Bệnh nhân viêm quầng
- Tăng huyết áp không ổn định
- Vùng điều trị có khối u
- Không chữa lành hoàn toàn vết gãy bên trong khớp tại vùng điều trị.
Ưu điểm của máy nén khí áp lực ngắt quãng so với vớ áp lực?
- Mức áp suất dễ dàng điều chỉnh cho nhiều nhu cầu khác nhau
- Bao chi tùy chọn đùi hoặc/và bắp chân hoặc/và bàn chân
- Dễ sử dụng
- Thoải mái
- Có thể sử dụng tại cơ sở y tế hoặc tại nhà.
Dược sĩ Cao Hoài Phương - ĐT: 0913745434
Huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới và tắc mạch phổi là những bệnh nghiêm trọng đe doạ đến tính mạng. Cần được điều trị càng sớm càng tốt hạn chế các biến chứng có thể xảy ra.
Nếu có triệu chứng nghi ngờ cần đến ngay cơ sở khám chữa bệnh để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
