Tiền Trường Sơn: kỷ vật vô giá của một thời kỳ lịch sử

 Lịch sử ra đời của loại tiền này được nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp tìm hiểu rất kỹ. Anh kể lại: Từ năm 1965 căn cứ vào tình hình thực tế ở Trường Sơn, Cục Tài vụ thuộc Bộ Quốc phòng đã cho phát hành loại tiền này nhằm đáp ứng việc trao đổi mua bán và chế độ lương, phụ cấp cho cán bộ chiến sĩ đang công tác ở Trường Sơn. Tiền Trường Sơn được lưu hành và sử dụng trong thời gian 10 năm trên địa bàn rất rộng từ bờ nam Sông Bến Hải (vĩ tuyến 17) sang đến Lào và Campuchia. Theo ước tính đã có khoảng 5 vạn người đã sử dụng loại tiền này.

 Về hình thức của tiền Trường Sơn có kích thước 3,5cm x 10cm. Tiền được in hoa văn khá đơn giản, một mặt in ghi mệnh giá và mặt sau để trống. Màu của tờ tiền Trường Sơn có thể đậm nhạt khác nhau tùy thuộc vào mỗi lần in do thời đó mực để in tiền rất khan hiếm. Hiện tại loại tiền này rất hiếm và khó tìm vì rất ít người lưu giữ lại. Ngay đến cục lưu trữ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng không có bản tiền này ngoài bộ tiền được nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp  hiến tặng.

Nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp còn cho biết thêm, bộ tiền Trường Sơn đầu tiên phát hành năm 1965, sử dụng được bốn năm thì địch phát hiện nên chuyển sang bộ tiền mới. Bộ tiền mới có kích thước giống bộ tiền trước đó nhưng không có dòng chữ Phiếu bách hóa. Ngoài ra, mặt trước còn có thêm một vòng tròn nhỏ có in hai chữ MT.

Tiền Trường Sơn gồm bốn mệnh giá. Trên mỗi tờ tiền ghi 1, 2, 5 và 10, tương đương tiền thật có mệnh giá loại một đồng, hai đồng, năm đồng và 10 đồng. Loại tiền này cấp cho cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong đi công tác từ binh trạm này sang binh trạm khác. Mọi thanh toán đều được đối chiếu với sổ cái từ phòng tài vụ Bộ tư lệnh Bộ đội Trường Sơn. Khi bị bộ đội ra lại miền Bắc thì tiền Trường Sơn phải được đổi sang tiền thật do Ngân hàng nhà nước phát hành.

Nhà sưu Huỳnh Minh Hiệp là người may mắn có đầy đủ hai bộ bốn loại tiền Trường Sơn. Một bộ tiền Trường Sơn đã được anh hiến tặng cho Bảo tàng TP.HCM. Kích cỡ bộ tiền Trường Sơn gồm loại 1 đồng là 3,5 x 7,3 cm, loại 2 đồng: 4 x 8,1 cm, loại 5 đồng: 4,5 x 9,1 cm, loại 10 đồng: 4,9 x 10,1 cm.

"Tôi rất may mắn khi sở hữu bộ tiền này. Đối với tôi nó là một kỷ vật vô giá của một thời kỳ lịch sử hào hùng của dân tộc. Tôi muốn giới thiệu cho mọi người biết, nhất là những cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu ở Trường Sơn. Ước ao lớn nhất của tôi là được gặp lại những người đã để lại bút tích trên tờ giấy bạc đó, nghe họ kể lại những tháng ngày gian khổ nhưng rất đỗi vinh quang của một người chiến sĩ từng chiến đấu ở Trường Sơn".Đó là những gì anh Huỳnh Minh Hiệp nói với chúng tôi khi giới thiệu bộ tiền quý hiếm này.

Để có bộ sưu tập tiền Trường Sơn, anh Huỳnh Minh Hiệp đã nhiều ngày lặn lội khắp nơi sưu tầm tiền kiếm. Qua rất nhiều thời gian anh đã phát hiện ra bộ tiền này ở Bắc Ninh và mua lại để mang về TP.HCM bổ sung vào bộ sưu tập tiền khổng lồ của mình. Năm 2009, bộ sưu tập "Tiền Trường Sơn" của nhà sưu tập Huỳnh Minh Hiệp, được giới thiệu trong triển lãm tại Bảo tàng TPHCM. Đây là lần thứ 2 anh công bố bộ tiền để phục vụ công chúng nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, nhằm ôn lại một thời hào hùng của  lịch sử dân tộc.